Verkoopautomaten zijn alomtegenwoordig in ons dagelijks leven. Ze bieden 24/7 toegang tot een breed assortiment producten: warme dranken, koude dranken, snacks of zelfs alledaagse artikelen. We vinden ze terug in bedrijven, stations, scholen en ziekenhuizen. Ze beantwoorden aan de behoefte van consumenten aan snelle consumptie. Toch hebben deze automaten, naast hun voordelen, ook aanzienlijke nadelen – vooral wat betreft energieverbruik, materialen en de kwaliteit van de aangeboden producten.
Een van de grootste problemen bij verkoopautomaten is hun hoge energieverbruik. Deze machines draaien meestal 24 uur per dag, wat leidt tot een aanzienlijke verspilling. Vooral drankautomaten – zowel voor koude dranken als warme dranken – zijn grootverbruikers van elektriciteit, omdat ze continu extreem lage of hoge temperaturen moeten handhaven.
Een koude drankautomaat verbruikt gemiddeld tussen 800 en 2.500 kWh per jaar (bron: ADEME). Dit varieert afhankelijk van de technologie, locatie en intensiteit van gebruik. Deze energiekost vertaalt zich rechtstreeks in hogere productprijzen én in lagere rentabiliteit van de automaten.
Lage voedingswaarde van de producten
De producten in verkoopautomaten krijgen vaak kritiek vanwege hun lage voedingswaarde. Suikerrijke frisdranken, ultrabewerkte snacks, oploskoffie van lage kwaliteit… een automaat is zelden synoniem met een gezond en evenwichtig voedingspatroon.
Hoewel er in veel landen, waaronder Frankrijk en België, inspanningen zijn geleverd om gezondere alternatieven aan te bieden, blijven deze vaak beperkt. Consumenten kiezen nog steeds voor goedkope producten boordevol suiker, vet en zout. Steeds meer instanties pleiten daarom voor een herziening van het aanbod in verkoopautomaten.
Vervuilende en moeilijk recycleerbare materialen
Een ander belangrijk nadeel van automaten is het gebruik van vervuilende materialen. De machines bestaan voornamelijk uit metalen, kunststoffen en elektronische onderdelen, die aan het einde van hun levensduur moeilijk en duur te recycleren zijn.
Daarnaast zijn de producten zelf meestal verpakt in plastic of aluminium. Denk aan Coca-Cola, vaak verkocht in PET-flessen of blikjes, die uiteindelijk op stortplaatsen of zelfs in de oceanen belanden.
Hoge installatie- en onderhoudskosten
Het plaatsen en exploiteren van een verkoopautomaat vereist een aanzienlijke investering. Aankoop of huur, onderhoud en herstellingen doen de kosten snel oplopen. Een automaat kost duizenden euro’s en moet regelmatig onderhouden worden om storingen te vermijden.
Ook betaalsystemen (kaart of smartphone) kunnen technische problemen veroorzaken. Dit belemmert de aankopen en verslechtert de klantervaring. Het beheer van verkoopautomaten vraagt dus constante aandacht.
Duurzame alternatieven winnen terrein
Gelukkig ontstaan er steeds meer alternatieven. Slimme lockers die lokale en verse producten aanbieden, vormen een duurzamer alternatief voor traditionele automaten.
Ook bedrijven zoals BulkBar ontwikkelen oplossingen die veel ecologischer en energiezuiniger zijn. Hun “bulk bars” bieden noten, granen en gedroogd fruit aan zonder individueel verpakkingsafval en zonder elektriciteitsverbruik. Deze nieuwe generatie gezonde snacks – reeds aanwezig in steden zoals Parijs, Lille, Brussel en Luxemburg – wint snel aan populariteit.
Welke toekomst voor verkoopautomaten?
De markt voor verkoopautomaten evolueert langzaam richting een duurzamer model, met energiezuiniger machines en een gezonder aanbod. Toch blijven traditionele automaten het straatbeeld domineren, ondanks hun vele nadelen.
Een betere onderhoudsstrategie kan de levensduur verlengen en de rentabiliteit verbeteren. Investeren in moderne, energie-efficiënte en circulaire automaten kan hun ecologische impact sterk verminderen.
Op weg naar een nieuwe generatie verkoopautomaten?
Verkoopautomaten bieden onmiskenbaar gemak en beschikbaarheid. Maar hun negatieve impact kan niet genegeerd worden. Hun hoge energieverbruik, het gebruik van vervuilende materialen, de vaak lage kwaliteit van de producten én de hoge kosten dwingen ons om deze machines opnieuw uit te vinden.
Consumenten én bedrijven spelen hierbij een sleutelrol: door te kiezen voor alternatieven die milieuvriendelijker en gezonder zijn. Alleen zo kunnen we rentabiliteit combineren met ecologische verantwoordelijkheid.
Gepubliccerd op 28/07/2025
